Αντωνάντ' (οικογένεια Αντωνιάδη)

Οι «Αντωνάντ’» πήραν το όνομά τους από τον γενάρχη της οικογένειας Αντώνιο, ο οποίος πρέπει να έζησε στη Σαντά γύρω στα τέλη του 18ου αιώνα. Από τον αρχικό αυτό κοινό πρόγονο και το γιό του, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα ονομαζόταν Αβραάμ, κατάγονταν όλοι οι μεταγενέστεροι «Αντωνάντ’», οι οποίοι τα τελευταία χρόνια πριν την ανταλλαγή έφθαναν τις 12 οικογένειες. Οι «Αντωνάντ’» ζούσαν βασικά στη Σαντά, ενώ κάποιοι από αυτούς μετανάστευσαν λίγο πριν την ανταλλαγή στην Τυφλίδα της Γεωργίας, αλλά και στο Ιρκούτσκ της Σιβηρίας. Πρόκειται για οικογένεια με ιδιαίτερη έφεση στα γράμματα, αφού τα τελευταία χρόνια πριν την καταστροφή είχε αναδείξει αρκετούς επιστήμονες, όπως τον καθηγητή Ηρακλή Αντωνιάδη, το γιατρό Χρήστο Αντωνιάδη και τον απόφοιτο του Φροντιστηρίου Τραπεζούντας (και μετέπειτα καθηγητή στη Θεσσαλονίκη) Αριστείδη Αντωνιάδη. Μετά την ανταλλαγή τα μέλη της οικογένειας εγκαταστάθηκαν στη Νέα Σάντα Κιλκίς, στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης, στη Βεργίνα Ημαθίας, στην Άψαλο Αλμωπίας, στην Καστανιά Ημαθίας και στον Πειραιά. Επίσης το 1939 μια εξαμελής οικογένεια (αυτή του Δημοσθένη Αντωνιάδη) ήρθε από το Βατούμ κι εγκαταστάθηκε στην Καλαμαριά. Τέλος, όσον αφορά τα μέλη της οικογένειας που δεν ήρθαν στην Ελλάδα, γνωρίζουμε ότι 2 άτομα πέθαναν κατά τη διάρκεια της εξορίας των Σανταίων στο Ερζερούμ και το Χουνούζ, ενώ 2 άτομα παρέμειναν οριστικά στη Ρωσία.

Οικογένεια Αβραάμ Αντωνιάδη

Ο Αβραάμ Αντωνιάδης και η σύζυγός του Παρθένα, ζούσαν στην ενορία Τσακαλάντων. Απέκτησαν δύο γιους, τον Ισαάκ* και τον Ιακώβ*. Τα τελευταία χρόνια της ζωής τους ζούσαν στη Σαντά με τα χρήματα που τους έστελνε ο γιός τους Ισαάκ, ο οποίος διατηρούσε φούρνο στο Ιρκούτσκ της Σιβηρίας. Ο Αβραάμ και η Παρθένα Αντωνιάδη πρέπει να πέθαναν στη Σαντά λίγα χρόνια πριν την ανταλλαγή.

Οικογένεια Αβραάμ Αντωνιάδη («Γορουχτσή»)

Ο Αβραάμ Αντωνιάδης του Γεωργίου, ο «γορουχτσής» (κοινοτικός δασοφύλακας), και η σύζυγός του Μυροφόρα ζούσαν στην ενορία Τσακαλάντων. Απέκτησαν δύο παιδιά, την Ξανθίππη, η οποία είχε παντρευτεί κάποιον Αϊβαζίδη από την ενορία Τερζάντων και είχε μεταναστεύσει στη Ρωσία, και το Γεώργιο, ο οποίος είχε μεταναστεύσει στο Ιρκούτσκ της Σιβηρίας, όπου πιθανότητα παντρεύτηκε και απέκτησε οικογένεια. Ο Αβραάμ και η Μυροφόρα Αντωνιάδη πέθαναν στον Πόντο ή καθ’ οδόν προς την Ελλάδα. Ο γιος τους Γεώργιος ήρθε το 1930 στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε αρχικά στη Θεσσαλονίκη και εν συνεχεία στην Καστανιά Ημαθίας. Λόγω της παρατεταμένης παραμονής του στη Σιβηρία απέκτησε το παρατσούκλι «ο Μογγόλον».

Οικογένεια Βασίλειου Αντωνιάδη

Ο Βασίλειος Αντωνιάδης γεννήθηκε στην ενορία Τσακαλάντων. Δεν γνωρίζουμε το όνομα των γονέων του, ξέρουμε όμως ότι είχε δύο αδέρφια, τον Παύλο* και την Παρθένα, σύζυγο του Θεόδωρου Βινιτσίδη*. Ο Βασίλειος Αντωνιάδης παντρεύτηκε τη συγχωριανή του Μυροφόρα «Μυρίκα» Ασλανίδου, με την οποία απέκτησε έξι παιδιά, τη Μαρία, τον Σωκράτη, τον Κοσμά, την Πηνελόπη, τον Αριστείδη και την Ειρήνη. Ο ίδιος πέθανε αρκετά χρόνια πριν την ανταλλαγή στην Ρωσία, όπου ξενητευόταν για εργασία. Από τα παιδιά του η Μαρία είχε παντρευτεί τον Αβραάμ Χωλίδη του Αποστόλου* από την ενορία Τσακαλάντων, η Πηνελόπη είχε παντρευτεί το Χρήστο Πουνερίδη («Σινίκ’») από την ενορία Πιστοφάντων, ο Αριστείδης είχε δοθεί αμέσως μετά την γέννησή του στη χήρα του Παύλου Αντωνιάδη Χρυσή, και η Ειρήνη είχε παντρευτεί τον Ανδρόνικο Σιδηρόπουλο από την ενορία Ισχανάντων. Λίγα χρόνια πριν την ανταλλαγή η Μυροφόρα Αντωνιάδου εγκαταστάθηκε στην Τραπεζούντα μαζί με τα μικρότερα παιδιά της (συμπεριλαμβανομένου και του Αριστείδη, ο οποίος σπούδαζε στο Φροντιστήριο) κι λίγο αργότερα, γύρω στο 1918, στην Τυφλίδα της Γεωργίας, όπου είχε εγκατασταθεί λίγα χρόνια νωρίτερα η οικογένεια της μεγαλύτερης κόρης της Μαρίας. Το 1923 η Μυροφόρα Αντωνιάδου, «τ’ Αντών’ η Μυρίκα», ήρθε στην Ελλάδα με τη συννυφάδα της Χρυσή, τα παιδιά τους και τις οικογένειές τους κι εγκαταστάθηκαν στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης.

Οικογένεια Γεώργιου Αντωνιάδη

Ο Γεώργιος Αντωνιάδης έζησε και πέθανε στη Σαντά. Το 1898 συνυπέγραψε με πολλούς άλλους Σανταίους επιστολή προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο για το ζήτημα της Μητρόπολης Ροδοπόλεως. Είχε τρεις γιους τον Κυριάκο*, ο οποίος ήρθε με την οικογένειά του στην Ελλάδα κι εγκαταστάθηκε στη Βεργίνα Ημαθίας, και τους Αβραάμ* και Ιωάννη*, οι οποίοι πέθαναν στον Πόντο.

Οικογένεια Δημοσθένη Αντωνιάδη

Ο Δημοσθένης Αντωνιάδης του Κυριάκου* γεννήθηκε στην ενορία Τσακαλάντων. Με την πρώτη του σύζυγο, την Ευθυμία, απέκτησε ένα γιο, τον Αντώνιο. Ό ίδιος ζούσε και εργαζόταν στο Βατούμ, ενώ η σύζυγός και το παιδί του είχαν παραμείνει στη Σαντά δίπλα στην οικογένεια του πατέρα του, Κυριάκου. Το 1924 η Ευθυμία Αντωνιάδου ήρθε με το γιο της στην Ελλάδα κι εγκαταστάθηκε στη Βεργίνα Ημαθίας, όπου πολύ σύντομα πέθανε. Μετά το θάνατο της τον Αντώνη -τον «Αντωνίκα», όπως τον θυμούνται οι παλαιότεροι κάτοικοι της Βεργίνας- ανέλαβαν οι παππούδες του Κυριάκος και Ζωή. Ο Δημοσθένης Αντωνιάδης, ο οποίος είχε παραμείνει στο Βατούμ, ξαναπαντρεύτηκε την Ελισσάβετ Ξανθοπούλου από τα Εξώτειχα της Τραπεζούντας, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά, την Ελευθερία, τη Ζωή, τον Ηρακλή και τη Γεωργία. Το 1939 ήρθε με την οικογένεια του στην Ελλάδα κι εγκαταστάθηκε στην Καλαμαριά, όπου σύντομα ήρθε να ζήσει μαζί τους και ο γιος του από τον πρώτο του γάμο, Αντώνιος.

Οικογένεια Ηρακλή Αντωνιάδη

Ο Ηρακλής Αντωνιάδης του Κυριάκου* γεννήθηκε στην ενορία Τσακαλάντων. Σπούδασε στο Φροντιστήριο Τραπεζούντος και το 1901-1902 δίδαξε στο δημοτικό σχολείο της ενορίας Πιστοφάντων. Αμέσως μετά κατέβηκε στην Αθήνα, όπου σπούδασε στη φυσικομαθηματική σχολή του Πανεπιστημίου. Μετά την επιστροφή του στον Πόντο δίδαξε σε ελληνικά σχολεία της περιοχής της Τραπεζούντας. Υπήρξε ο πρωτεργάτης της εισαγωγής της σύγχρονης μελισσοκομίας στη Σαντά, το 1914 μάλιστα σύστησε μελισσοκομική εταιρία στη Σαντά, η οποία διαλύθηκε μετά το θάνατό του λίγα χρόνια αργότερα. Με τη σύζυγό του Μαρία, η οποία καταγόταν από εύπορη οικογένεια του Βατούμ και ήταν επίσης μορφωμένη, απέκτησαν ένα γιο, το Γεώργιο. Ο Ηρακλής Αντωνιάδης πέθανε λίγα χρόνια μετά την κήρυξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν επιστρέφοντας στη Σαντά από τα Πλάτανα, όπου δίδασκε στο εκεί δημοτικό σχολείο, έπεσε θύμα τούρκων ληστών, οι οποίοι αφού του πήραν τα ρούχα του, τον υποχρέωσαν να συνεχίσει το ταξίδι του ημίγυμνος, οπότε έπαθε πνευμονία και λίγο μετά την επιστροφή του στη Σαντά πέθανε. Η σύζυγός του συνέχισε να ζει δίπλα στους δικούς του στη Σαντά μέχρι την υποχώρηση των Ρώσων από την Τραπεζούντα, οπότε και κατέφυγε στο Βατούμ, όπου αργότερα ξαναπαντρεύτηκε. Το μοναδικό παιδί τους, ο Γεώργιος, πέθανε σε μικρή ηλικία στο Βατούμ.

Οικογένεια Θεόδωρου Αντωνιάδη

Ο Θεόδωρος Αντωνιάδης του Ιωάννη* ζούσε στην ενορία Τσακαλάντων με τη σύζυγό το Κυριακή, η οποία καταγόταν από την ενορία Πιστοφάντων. Ο ίδιος έφυγε αρκετά χρόνια πριν την ανταλλαγή για τη Ρωσία, ενώ η σύζυγός του παρέμεινε στη Σαντά με την πεθερά της. Σύμφωνα με ανεξακρίβωτη πληροφορία ο Θεόδωρος Αντωνιάδης ήρθε τελικά στην Ελλάδα κι εγκαταστάθηκε στον Πειραιά.

Οικογένεια Ιακώβ Αντωνιάδη

Ο Ιακώβ Αντωνιάδης του Αβραάμ* παντρεύτηκε τη Μυροφόρα-Μυρίκα Τσαντεκίδου από την ενορία Πινιατιάντων, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά, τον Ευστράτιο, τη Μαρία και τον Ιωάννη. Ο ίδιος αντιμετώπιζε πρόβλημα υγείας και δεν μπορούσε να εργαστεί. Έτσι η οικογένεια συντηρείτο από τα εμβάσματα που έστελνε ο αδερφός του Ισαάκ, ο οποίος διατηρούσε φούρνο στο Ιρκούτσκ της Σιβηρίας. Ο Ιακώβ Αντωνιάδη πέθανε στη Σαντά πριν από την ανταλλαγή. Η σύζυγος και τα παιδιά του, αφού ακολούθησαν την τραγική πορεία των Σανταίων προς την εξορία, ήρθαν στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν στη Νέα Σάντα Κιλκίς.

Οικογένεια Ισαάκ Αντωνιάδη

Ο Ισαάκ Αντωνιάδης του Αβραάμ* παντρεύτηκε την Ανατολή Ασλανίδου, με την οποία απέκτησε δύο κόρες, τη Κυριακή και την Παρθένα. Ο ίδιος ζούσε στο Ιρκούτσκ της Σιβηρίας, όπου διατηρούσε φούρνο, και έστελνε εμβάσματα στην οικογένειά του, που είχε παραμείνει στη Σαντά. Η Συνθήκη της Λοζάννης τον βρήκε στο Ιρκούτσκ (ξαναπαντρεμένο με ντόπια και πατέρα δύο αγοριών), ενώ η σύζυγος και οι κόρες του ακολούθησαν τους υπόλοιπους Σανταίους στην εξορία και μετά από πολλές περιπέτειες ήρθαν στην Ελλάδα κι εγκαταστάθηκαν στη Νέα Σάντα του Κιλκίς, εκτός από την μεγαλύτερη κόρη, την Κυριακή, η οποία πέθανε στην εξορία. Το 1930 ο Ισαάκ Αντωνιάδης, ο «Τολίκον» όπως ήταν γνωστός λόγω του γάμου του με την Ανατολή-Τολίκα, κατόρθωσε να πάρει άδεια από τις σοβιετικές αρχές και να έρθει για πάντα στην Ελλάδα, όπου ξαναβρήκε τη νόμιμη οικογένειά του.

Οικογένεια Ιωάννη Αντωνιάδη

Ο Ιωάννης Αντωνιάδης του Γεωργίου* ζούσε στην ενορία Τσακαλάντων με τη γυναίκα του Εύα, το γένος Σαββίδη («Τεντέλ») από την ενορία Πιστοφάντων. Απέκτησαν δύο γιούς το Θεόδωρο* και το Χρήστο*. Ο Ιωάννης Αντωνιάδης εργαζόταν ως οικοδόμος στη Ρωσία, όπου και πέθανε αρκετά χρόνια πριν την ανταλλαγή, ενώ η σύζυγός του Εύα πέθανε κατά την διάρκεια της εξορίας των Σανταίων στο Ερζερούμ.

Οικογένεια Κυριάκου Αντωνιάδη

Ο Κυριάκος Αντωνιάδης του Γεωργίου* παντρεύτηκε τη Ζωή Τριανταφυλλίδου*, η οικογένεια της οποίας ζούσε στην Όλασα της Τραπεζούντας, αλλά καταγόταν από την ενορία Πινιατιάντων. Απέκτησαν τρία παιδιά, τον Ηρακλή*, το Δημοσθένη* και την Ελπίδα, η οποία είχε παντρευτεί τον Αβραάμ Στυλίδη* από την ενορία Ισχανάντων και ζούσε μαζί του στο Βατούμ. Ο Κυριάκος Αντωνιάδης ήταν ιδιοκτήτης του μοναδικού καφενείου-μπακάλικου της ενορίας Τσακαλάντων. Το 1924 ήρθε στην Ελλάδα με τη γυναίκα του Ζωή, την «Κυριακάβα», κι εγκαταστάθηκαν στη Βεργίνα Ημαθίας.

Οικογένεια Παύλου Αντωνιάδη

Ο Παύλος Αντωνιάδης, γεννήθηκε στην ενορία Τσακαλάντων. Παντρεύτηκε τη συγχωριανή του Χρυσή Αμαραντίδου*. Το ζευγάρι δεν απέκτησε παιδιά. Ο Παύλος Αντωνιάδης πέθανε το 1897 στην Τυφλίδα της Γεωργίας, όπου εργαζόταν ως λιθοξόος. Η μόλις 21 ετών σύζυγός του επέλεξε να μην ξαναπαντρευτεί, υιοθέτησε το νεογέννητο αγοράκι του κουνιάδου της, τον Αριστείδη, και συνέχισε να ζει μαζί με την οικογένεια του συζύγου της στη Σαντά. Το 1918 μαζί με τη συννυφάδα της Μυροφόρα και τα παιδιά τους έφυγαν για τη Ρωσία κι εγκαταστάθηκαν στην Τυφλίδα, απ’ όπου το 1923 ήρθαν στην Ελλάδα κι εγκαταστάθηκαν στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης.

Οικογένεια Χρήστου Αντωνιάδη

Ο Χρήστος Αντωνιάδης του Ιωάννη* γεννήθηκε στην ενορία Τσακαλάντων. Τελείωσε το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας και ενεγράφη στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου επέστρεφε τα καλοκαίρια για να επισκεφθεί την οικογένεια του στη Σαντά. Μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο στάλθηκε από την ελληνική κυβέρνηση στο Σοχούμ της Ρωσίας, ως μέλος της αποστολής περίθαλψης των εκεί ευρισκόμενων Ποντίων προσφύγων . Στο Σοχούμ γνώρισε και παντρεύτηκε την Στυλιανή-Στάλη Ιορδανίδου, η οποία είχε γεννηθεί στη Ρωσία, αλλά η οικογένειά της καταγόταν από την ενορία Ζουρνατσιάντων. Μετά την έλευσή τους στην Ελλάδα ο Χρήστος Αντωνιάδης υπηρέτησε ως αγροτικός ιατρός σε διάφορες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, ενώ τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην Άψαλο της Αλμωπίας, τελευταίο σταθμό της καριέρας του.